Integer beleid in Brugge

30 Januari 2015

In de gemeenteraad van oktober werden de grote lijnen van de nieuwe organisatiestructuur van de stadsdiensten voorgesteld. Een belangrijke oefening. Structuren hebben de neiging zichzelf in stand te houden, te legitimeren, vast te roesten. Daarom kan een grondige hervorming zeker geen kwaad. Nu het kader geschetst is wordt verder gewerkt aan het uitdiepen en verder concretiseren van de organisatiestructuur. Wat echter tot nu toe niet aan de orde kwam in deze hervorming is het aspect 'Integriteit'. Een overheid, een dus ook een lokale overheid, moet niet enkel efficiënt, klantvriendelijk enzoverder zijn. De basis van onze democratie is een impliciet sociaal contract tussen de burgers en de (lokale) overheid. Dat betekent dat overheden moeten handelen in overeenstemming de relevante normen en waarden in die samenleving. Maw besturen heeft ook een belangrijke, morele, ethische component. Dit is het aspect Integriteit en besturen. Dit vond ik tot nu toe niet terug in de presentaties rond Neno. Ik hoop dat dat niet betekent dat dit niet wordt meegenomen. Het thema wordt immers steeds belangrijker. Ik parafraseer hier even hoogleraar criminologie Jeroen Maesschalk: de traditionele ambtelijke ethiek komt onder druk: onder meer door het Nieuw Overheidsmanagement, het budgethouderschap, toegenomen mondigheid, privatisering en verzelfstandiging en de ambtenaar die meer medespeler wordt in het beslissingsproces.   Met Groen Brugge vragen we een specifiek onderdeel integriteit in de hervormingen van de stadsadministratie. Dit moet staan voor een integrale aanpak, waarbij alle aspecten van integriteit aan bod komen. Integriteit mag dan zelf geen primair beleidsdomein zijn, ze is wel een noodzakelijk voorwaarde voor alle andere primaire beleidsdomeinen. Het lokale niveau is bij uitstek de plaats om een integriteitsbeleid te voeren, dat blijkt volgens verschillende wetenschappelijke studies (DE RUYVER, 1999; ANECHIARICO, 2009; HUBERTS, ANECHIARICO, & SIX, 2008; CHRISTIAENSEN, 2010). Wij zouden vragen om hierbij de kundige en gespecialiseerde ondersteuning in te roepen van de Belgische afdeling van Transparency International. Zij hebben met jaren onderzoek en internationale praktijk ervaring tools ontwikkelt om tot een Local Integrity System te komen.   Wij hebben zelf een aantal concrete aanbevelingen: -een stimulerend integriteitsbeleid, (eerder dan een controlerend) met onder meer vorming en openheid in het bespreken van morele dillemma's. -goede klokkenluidersstatuten voor het personeel, die voldoende bescherming bieden -een volwaardig controle orgaan rond integriteit, een zogenaamde watchdog met voldoende hefbomen om in te grijpen -een omvattende deontologisch code, die participatief tot stand komt met alle betrokkenen (personeel, burgers, politici, ondernemers,...) in heldere niet juridische taal die als leidraad kan dienen voor werknemers én politici. –een personeelsbeleid dat bij aanwerving en evaluatie rekening houdt met het integriteitsaspect   De wetenschap voorspelt en weerlegd overigens ook de meeste tegenwerpingen die besturen uiten tegen het werken rond integriteit: -Er zijn nauwelijks integriteitsproblemen in onze organisatie: hierbij is meestal nog geen enkele meting uitgevoerd of onderzoek gedaan. -Integriteitswerking zal schandaalsfeer en wantrouwen burger alleen nog aanwakkeren. Hetgeen ten eerste een onderschatting is van de burger en bovendien is dat een enge korte termijn visie. Een goed beleid hierrond vermijd immers toekomstige problemen en eventuele schandalen. -De medewerkers zullen zich aangevallen voelen: daarom pleiten we voor een stimulerende aanpak, participatief en met een heldere deontologische code. Mijn vraag aan het bestuur is: komt er een integriteitsbeleid? Waaruit zal dit bestaan? Wat is de visie van het bestuur? Komt er een update van de deontologische code?